Bijziendheid is een steeds groter wordend probleem. De oorzaak? Te veel tijd doorbrengen op een smartphone of tablet en te weinig tijd buiten doorbrengen. Kinderen van 0-2 jaar zitten gemiddeld al één uur per dag op een scherm en dit loopt alleen maar op naarmate ze ouder worden. WENDY sprak met medisch onderzoeker Sander Kneepkens, die bijziendheid en de leefstijlfactoren die ervoor zorgen dat bijziendheid steeds vaker voorkomt, onderzoekt onder leiding van professor Caroline Klaver aan het Erasmus MC in Rotterdam.
'Bijziendheid wordt veroorzaakt door het langer worden van het oog. Net als het lichaam groeien de ogen tijdens de jeugd. Wanneer de ogen 'te' lang worden, leidt dit tot slecht zicht in de verte, wat wij bijziendheid noemen. Om weer scherp te kunnen zien in de verte worden een bril of lenzen met min-sterkte voorgeschreven.'
Waarom leidt het gebruik van smartphones en tablets tot bijziendheid?
'Er zijn verschillende risicofactoren voor bijziendheid. Erfelijkheid speelt een rol: kinderen met bijziende ouders hebben een grotere kans om bijziend te worden. Daarnaast spelen leefstijlfactoren een belangrijke rol. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die veel en langdurig dichtbij werk verrichten (minder dan dertig cm van de ogen) een grotere kans hebben op bijziendheid. Vroeger werd dichtbij werk vooral geassocieerd met huiswerk en boeken lezen, maar tegenwoordig is het grootste deel van dit werk op schermen. In 2016 had 98% van de kinderen tussen 13 en 18 jaar een smartphone. Uit onderzoek van Iene Miene Media uit 2021 blijkt dat kinderen van 0-2 jaar gemiddeld één uur per dag een scherm gebruiken en dit neemt toe met de leeftijd. Kinderen van 10-12 jaar zitten al bijna 3,5 uur per dag op een scherm. Uit ons onderzoek blijkt dat jongeren van 18 jaar gemiddeld 4,5 uur per dag op hun smartphone kijken.
Een andere belangrijke risicofactor is te weinig tijd buiten doorbrengen. Onderzoek heeft aangetoond dat twee uur per dag buiten zijn beschermt tegen het ontwikkelen van bijziendheid. Dit komt waarschijnlijk door het zonlicht, dat een andere samenstelling heeft dan kunstlicht, en door de afwisseling tussen ver weg en dichtbij kijken.'
Hoe kan het probleem van bijziendheid worden opgelost?
'Een groot deel van de toename wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt zelfs dat leefstijl kan compenseren voor genetisch risico. Ook kinderen met een hoog genetisch risico op bijziendheid kunnen dit bijna geheel tenietdoen door een gezonde leefstijl. We adviseren daarom alle kinderen en ouders om zich aan de 20-20-2 regel te houden: na elke 20 minuten dichtbij werk moet je minstens 20 seconden onderbreken, en iedereen moet 2 uur per dag naar buiten. Dit advies geldt niet alleen voor kinderen; bijziendheid kan zich ook nog steeds ontwikkelen tussen de 18 en 25 jaar. De ogen zijn meestal pas uitgegroeid na het 25ste levensjaar.'
