Trekt jouw kind zich steeds vaker terug, merk je dat het inslapen slecht gaat of zijn er opeens veel boze buien? Dit kunnen signalen zijn van pestgedrag. Maar wat kun je dan het doen om te helpen? Om die vraag zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden spreekt WENDY met psycholoog en systeemtherapeut Anoek Drieman over de impact en gevolgen van pesten.
“Ondanks alle anti-pest programma’s blijft het voor leerkrachten en ouders vaak lastig om op te treden tegen pesten. Waar het pestgedrag vroeger vaak bleef bij het schoolplein of de sportclub, kunnen kinderen nu online verder pesten. Iets waar ouders vaak weinig zicht op hebben. En dat is zorgelijk, want pesten kan een enorme negatieve impact hebben op lange termijn.”
Een enorme negatieve impact. Hoe moeten wij dat voor ons zien?
Kinderen reageren allemaal verschillend op pestgedrag. Sommigen spreken het uit: ‘Ik wil echt niet meer naar school’ of ‘ik heb nergens meer zin in’. Andere kinderen keren volledig naar binnen en willen er niet over praten. Als volwassenen daar geen zicht op hebben, is het lastig om ze te helpen. Daarnaast zijn er ook kinderen die heel somber worden, een terugval in zindelijkheid krijgen of nachtmerries hebben, waardoor ze slecht slapen. Al deze reacties kun je zien als kenmerken van pestgedrag en dus als reden om in te grijpen. Te laat ingrijpen kan ervoor zorgen dat ze zich later (op volwassenleeftijd) in een relatie niet durven open te stellen, ze bepaalde angsten ontwikkelen of zelfs depressief worden.
Dat klinkt inderdaad niet goed. Wat kun je als ouder doen?
“Wees (emotioneel) beschikbaar. Jouw kind moet het gevoel hebben dat ze alles tegen je kunnen zeggen, zonder dat ze afgewezen of niet begrepen worden.
Veel ouders zijn geneigd om strenger te worden zodra hun kind een boze bui heeft of onaardige dingen zegt. Terwijl ze eigenlijk in gesprek moeten gaan: Wat is er aan de hand? Kan ik je helpen met iets? En wil je dat ik het tegen de juf of meester zeg? Misschien herkennen ze het wel en kunnen ze die leerling erop aanspreken. Daarnaast is het heel belangrijk dat je zelf rustig blijft en meeleeft. Misschien ben je vroeger zelf wel eens gepest of heb je het bij een ander kindje in de klas gezien. Als ze het gevoel hebben dat ze niet de enige zijn, durven ze er vaak al beter over te praten.
Dan heb je nog de onlinewereld. Ook voor ons psychologen is dat een extra uitdaging. Pesten gaat tegenwoordig namelijk nog veel verder dan alleen het schoolplein. Daarom raad ik ouders altijd aan om af en toe eens mee te kijken op die telefoon.”
Ik ga toch niet zomaar in mijn kind zijn/haar/hen telefoon kijken?
“Ja, die opmerking hoor ik regelmatig, als inbreuk van privacy. Ergens begrijp ik dat ook, maar kinderen moeten nog veel leren, juist op het gebied van communicatie online.
Dus, Hoezo niet? Veel ouders hebben het gevoel dat die online wereld een wereld is waar zij geen toegang tot hebben. Maar meekijken op je kind zijn telefoon betekent niet dat je stiekem ’s avonds op de bank alle privéberichten gaat lezen. Nee, meekijken houdt in dat je een oogje in het zeil houdt. Vraag je kind eens: ‘hoe was het online vandaag’ en ‘heb je nog leuke filmpjes gezien’ in plaats van ‘hoe was je dag’. Vaak vinden ze het nog leuk om erover te vertellen ook. Het is nu eenmaal de realiteit dat die telefoon bij ons leven hoort.”
Oké. En wat kan ik als ouder beter niet zeggen of doen?
Als eerste wil ik graag meegeven dat ik niet vind dat ouders echt ‘fouten’ maken als het aankomt op hulp bij pestgedrag. Alle pogingen om jouw kind te helpen zijn goede pogingen. Maar er zijn wel twee dingen waar je als ouder rekening mee kunt houden.
- Ja, maar zo’n grapje moet hij toch tegen je kunnen maken? Of Je bent toch niet van suiker?
Ouders zijn soms geneigd om de situatie te onderschatten. Maar met zo’n opmerking kun je ervoor zorgen dat het kind volledig naar binnen keert en dus niks meer tegen je zegt. De gevolgen van pesten zullen daar waarschijnlijk alleen maar door verergeren. Daarnaast kijkt, zeker een jong kind, vaak op tegen zijn ouders. Ze zullen vrijwel alles wat jij zegt van je aannemen, waardoor ze in verwarring kunnen raken over of het pestgedrag dan misschien toch ‘normaal’ zou zijn. Probeer de gevoelens van je kind dus altijd een plekje te geven.
- Moet ik dit wel zeggen tegen de leerkracht? Zo vinden ze me een zeurkous.
Ik hoor ook regelmatig van ouders dat ze het lastig vinden om naar school te stappen. Ook hier wil ik je graag meegeven om niet te twijfelen. Als jouw kind echt aangeeft last te hebben van pestgedrag, heb je al het goed recht om daarover in gesprek te gaan. Kinderen moeten zich veilig voelen en de leerkracht speelt daar een cruciale rol bij. Je kunt het als ouder niet allemaal zelf oplossen en daarnaast ben jij niet degene die erbij is als het gebeurt.
Wanneer zou jij aanraden om als gezin langs te komen bij jouw praktijk?
Ouders en kinderen zijn welkom als ze er echt niet uitkomen of als de ouders het zelf niet aankunnen, doordat ze bijvoorbeeld vroeger zelf ervaring gehad hebben met pesten. Pesten kan traumatisch zijn en dezelfde afwijzing bij jouw eigen kind zien, kan een trigger zijn. In dat geval is het heel raadzaam om er een derde persoon bij te halen. In mijn praktijk: Kind & Ouder, beginnen we met een kennismakingsgesprek om te zien of ik überhaupt de juiste match ben voor jouw kind.
Voelt het goed aan? Dan gaan we in gesprek met elkaar over het verwerken van emoties en het opbouwen van eigenwaarde. Je kind leert om over het pesten te praten, zowel thuis als met andere kinderen. Daarnaast begeleid ik de ouders in het zo goed mogelijk ondersteunen van hun kind, ook in de relatie met school. Als kinderen écht last hebben van herbelevingen kan het zijn dat we aan de slag gaan met bijvoorbeeld EMDR. Hoe dan ook. Samen komen we eruit.
Ben jij of ken jij iemand die te maken heeft met pestgedrag? En wil je graag hulp? Klik dan hier.
