Als kind droomde Peter van Rodijnen (50) ervan om, net als Jacques Cousteau, de geheimen van de diepzee te ontrafelen. Maar zijn grootste avontuur bleek dichter bij huis te liggen: de Noordzee. Terwijl wij vrouwen op een zomerse dag vaak niet verder komen dan pootjebaden, ontspannen op een strandstoel of even door de branding waden, dook Peter onder de golven en ontdekte een verborgen wereld die voor velen nog onbekend is. Dat gaat nu eindelijk veranderen. In De Wilde Noordzee, een spectaculaire film en tv-serie, neemt Peter ons mee naar de fascinerende diepten van deze onontdekte wildernis. Wendy Online sprak met de bevlogen duiker en filmmaker over zijn passie, zijn uitdagingen en wat er echt leeft onder het oppervlak van onze eigen zee.
Lesje Noordzee
De Noordzee wordt in het westen begrensd door Engeland en Schotland, en in het noordoosten door het Scandinavische schiereiland (Noorwegen). In het oosten en zuidoosten grenst de zee aan landen als Denemarken, Duitsland, Nederland, België en Frankrijk. De Noordzee is een van de drukste scheepvaartroutes ter wereld. Naast intensieve visserij speelt het gebied een cruciale rol in de energietransitie, met talloze windmolenparken die de horizon vullen. Maar bovenal is de Noordzee ons grootste natuurgebied, vol verrassend en fascinerend zeeleven. Handig om te weten, dachten we zo.
Toch wordt de Noordzee vaak over het hoofd gezien. "Geen enkele producent waagt zich aan de Noordzee. Het is gewoon een risico," legt Peter uit. "Zelfs de BBC gaat er met een grote boog omheen."
De Noordzee staat bekend als een ruige en troebele zee, maar voor Peter van Rodijnen schuilt er juist een ongekende schoonheid onder het oppervlak. "Je zou het niet zeggen als je langs de kust loopt, maar er leeft zoveel onder die golven waar we nauwelijks van afweten," vertelt Peter. Waar anderen de zee alleen vanaf het strand ervaren, besloot hij het avontuur aan te gaan en het verborgen leven vast te leggen. "De Noordzee is niet de meest voor de hand liggende plek om te filmen, maar dat maakt het juist zo bijzonder."
Hoe is je passie voor duiken ontstaan?
“Ik heb een technische opleiding gevolgd aan de HTS en ben jarenlang als ingenieur werkzaam geweest. Het duiken en filmen ontdekte ik pas later, tijdens een wereldreis. Ik leerde duiken aan het Great Barrier Reef, en dat was echt fantastisch. Het voelde alsof ik in een compleet andere wereld stapte. De rust en schoonheid onder water trokken me meteen aan. Maar het duurde best wel een paar jaar voordat ik in Nederland mijn hoofd onder water stak. Toen ik eenmaal in de Noordzee dook, was ik direct gefascineerd. Het contrast tussen het vaak grauwe boven de golven en het rijke leven daaronder was ongelofelijk. Wat begon als een hobby – een klein cameraatje kopen om te proberen alles vast te leggen – groeide al snel uit tot iets veel groters en interessanter. Ik begon met een duikclubje en ging bijna wekelijks duiken. Op saaie verjaardagen probeerde ik uit te leggen wat ik onder water had ontdekt, maar de meeste mensen snapten echt niet wat ik daar te zoeken had. Toen dacht ik: ik moet het laten zien, ik moet het vastleggen. Zo begon het allemaal. Samen met zakenpartner Klaudie Bartelink, die ook beroepsduiker is, heb ik onderwaterbeelden.nl opgezet. We filmden al langer onder water, maar de Noordzee trok ons steeds meer aan. Er was zoveel dat nog onontdekt was. We voelden dat dit verhaal verteld moest worden.”
De complexiteit van duiken in de Noordzee
“Het filmen van de Noordzee is geen makkelijke opgave,” geeft Peter toe. “Het water is vaak troebel, en de omstandigheden kunnen zwaar zijn. De Noordzee is relatief ondiep, 30 tot 40 meter diep, en de stromingen en golven maken het duiken moeilijk. Je moet geduld hebben, want vier van de vijf duiken gaan vaak niet door. Dat komt ook doordat het water in het zuidelijke deel van de Noordzee troebel is door plankton en de uitstroom van rivieren. Dat maakt de zee groen en moeilijk om te filmen. Het noordelijke deel is helderder, maar daar is het kouder en nog uitdagender. Toch maakt die complexiteit het filmen juist fascinerend. Geen enkele producent wil de risico’s nemen, maar ik voelde dat dit verhaal verteld moest worden.”
Wat is een van meest indrukken wekkende momenten van het filmen geweest?
Een van de meest indrukwekkende momenten tijdens het filmen van De Wilde Noordzee was de ontmoeting met een groep reuzenhaaien, al hadden Peter en zijn team er eigenlijk niet op gerekend deze ooit tegen te komen. "In het begin hadden we het scenario al min of meer uitgewerkt, en ik had gezegd: 'Nou, vergeet die reuzenhaai maar. De kans dat we die tegenkomen is zo klein, dat het zonde is om daar je energie aan te besteden.' Dus dat hadden we losgelaten,” vertelt Peter.
Maar toen gebeurde het onverwachte. "Tijdens het filmproces bouw je een netwerk op van locals in al die Noordzeelanden. Op een dag kregen we een telefoontje van een van de jongens uit Schotland, die zei: 'Ik zou je spullen maar pakken, want er zijn reuzenhaaien gespot.' Binnen anderhalve dag lagen we in het water. En daar zwommen we ineens tussen een groep van wel 25 reuzenhaaien. Ze zijn zo’n 10 tot 12 meter groot en voeden zich met plankton. Ondanks hun enorme grootte zijn ze totaal ongevaarlijk, maar je moet wel rustig blijven om ze niet te verstoren."
We zijn natuurlijk reuze benieuwd. Wat leeft er nog meer in de Noordzee?
“Naast de reuzenhaaien herbergt de Noordzee een enorme diversiteit aan zeeleven,” zegt Peter enthousiast. “Er zijn zeehonden, bruinvissen, bultrugwalvissen en zelfs de blauwvin tonijn, die ooit was verdwenen maar nu voorzichtig terugkeert. Ook soorten als de gevlekte gladde haai en de vleet keren langzaam terug naar dit rijke ecosysteem. Maar wat veel mensen niet weten, is dat er duizenden wrakken op de bodem van de Noordzee liggen, elk met hun eigen unieke flora en fauna. Veel van deze wrakken stammen uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog, en soms zijn ze zelfs nog ouder.”
Heb jij ooit zo'n bijzondere band opgebouwd met een zeedier, zoals in de Netflix documentaire The Octopus Teacher?
"Er zit een scène in de film met een zeedonderpad in Zeeland," vertelt Peter. "Het is een lompe bodemvis, met grote lippen en opvallende tekeningen op zijn buik. Toen we voor het eerst bij zijn nest kwamen, was het alsof we een soort koning ontmoetten die zijn rijk verdedigde. Hij bewaakte een paar honderd knalroze eitjes die tussen de oesters lagen. Bij deze vis is het normaal dat het mannetje voor de eitjes zorgt, en hij bleef zes tot acht weken lang onafgebroken bij het nest. Hij verliet het geen moment en zorgde er onvermoeibaar voor. We volgden de ontwikkeling van de eitjes, keer op keer kwamen we terug om de ontwikkeling te volgen. En toen de eitjes uiteindelijk uitkwamen dan is dat toch een heel bijzonder moment. Heb je dan een band? Ja, ik denk het wel."
Peter, waarom moest dit verhaal verteld worden?
"Het maken van deze film was veel meer dan alleen een professioneel project, het was ons levensdoel om dit verhaal te vertellen. De Noordzee is een van de drukst gebruikte zeeën ter wereld, er wordt gevochten om elke meter, of het nu gaat om scheepvaart, visserij of energieproductie. In al die discussies over het gebruik van de zee komt de natuur vaak op de laatste plaats. Er ligt zoveel verborgen schoonheid onder de golven, en het is hoog tijd dat het grote publiek ziet wat er werkelijk onder het oppervlak gebeurt. Dit verhaal is nog nooit eerder verteld.
De film is wat mij betreft dan ook meer dan alleen een documentaire, het is een avontuurlijke ontdekkingstocht. We wilden mensen iets laten zien wat ze nog nooit eerder hebben gezien. Het is een ontdekking, een verwondering.
Ik voelde mij ook zo bevoorrecht dat je het mag zien en er mag zijn. En je realiseert je dat je een van de weinigen bent die deze wereld ooit te zien krijgt. Een ontdekkingsreiziger, anno 2024. We weten wat dat betreft meer van de maan dan van wat er recht voor onze neus zit: de Noordzee."
Verplichte kost voor alle Nederlanders
Het verhaal van Peter maakt wat ons betreft De Wilde Noordzee zonder twijfel verplicht kijkvoer voor alle Nederlanders. Van jong tot oud, van kustbewoner tot landinwaarts. Deze film biedt een unieke inkijk in een verborgen wereld die we vaak over het hoofd zien. Dus, pak je popcorn, zwemvleugels optioneel, en duik in het avontuur van onze eigen wilde zee.
De Wilde Noordzee is te zien in 160 bioscopen door heel Nederland.
