Hoe leer je je kinderen omgaan met geld? Dat is een vraag die veel ouders bezighoudt. Elke ouder wil dat hun kinderen financieel verantwoordelijk worden, maar elk kind is anders en gaat anders om met geld. We vroegen Wendy-expert Marianne Bruijn om tips.
Marianne, hoe leer je je kinderen omgaan met geld?
Tsja, dat vind ik best een ingewikkelde vraag, omdat elk kind zo anders is en dus ook anders met geld omgaat. Ik heb vier kinderen in de leeftijd van 10 t/m 16 waarbij de een een enorme spaarder is, terwijl de ander het liefst haar zak- en kleedgeld direct uitgeeft. Daarom ben ik fan van de methode van onderwijsconsulent Johanneke Mijnhardt. In haar boek “Ik stuur je een Tikkie” koppelt Johanneke 7 sterke menselijke karaktereigenschappen aan de stappen in de financiële opvoeding. En daarmee kun je het geldgedrag van alle kinderen positief beïnvloeden. Ik deel haar 7 stappen graag met je in dit artikel.
2. Doorzettingsvermogen: Beheers je uitgaven en leg een buffer aan
Doorzettingsvermogen is essentieel bij het omgaan met geld. Dit betekent dat je je kinderen leert om niet alles meteen uit te geven.
Hoe maak je dit leuk?
Spaardoelen stellen: Maak een vision board waarop je kind zijn spaardoelen visueel kan weergeven. Dit kunnen plaatjes zijn van een concert, nieuwe schoenen of De Efteling. Elk doel krijgt een envelop of digitaal spaarpotje.
Bedenk kleine beloningen voor als ze hun spaardoelen bereiken. Dit hoeft niet altijd geld te zijn, maar werkt vaak wel; een extra uur schermtijd of een leuke activiteit samen kan ook motiverend werken.
Als je kind een telefoon heeft, zorg dan dat de bankierenapp is gedownload, zodat ze inzage hebben in hun eigen rekening. Zo krijgen ze op jonge leeftijd al goed inzicht in hun inkomsten en uitgaven. Je maakt samen met je kinderen digitale budgetpotjes aan met het bedrag dat ze die maand aan kleding en eten mogen uitgeven. Je zult merken dat ze maar wat graag binnen deze bedragen willen blijven.
3. Spirit: Leer het verschil tussen uitgeven en investeren
Investeren klinkt misschien als iets voor volwassenen, maar kinderen kunnen het concept prima begrijpen. Het gaat erom dat ze leren dat geld meer waard kan worden als je het slim gebruikt.
Hoe leg je dit uit?
Laat ze al een beetje ondernemen, door bijvoorbeeld cupcakes of armbandjes op de markt te verkopen. Ze kopen de ingrediënten en spullen zelf in om het eindproduct te kunnen maken. Ze zijn bijvoorbeeld 10 euro aan inkoopkosten kwijt. Vervolgens verkopen ze 30 cupcakes voor 1 euro per stuk. Dan hebben ze toch 20 euro verdiend. De investering van 10 euro heeft ze 20 euro aan winst opgeleverd.
Kleine investeringen: Begin met kleine investeringen, zoals het geld dat ze sparen op een rekening met rente. Leg uit hoe hun geld kan groeien zonder dat ze er zelf veel voor hoeven te doen. Handig is dan wel om het geld op een spaar- of renterekening te zetten met een hogere rente. Dit kan bijvoorbeeld de renterekening van Peaks zijn met een actuele rente van 3,14%. Of de spaarrekening van Trade Republic met een actuele rente van 3,75%.
Verhalen vertellen: Gebruik verhalen en sprekende visuele voorbeelden. Ik vind de propositie “Beleggen met je Wisselgeld” van Peaks heel leuk en laagdrempelig om met mijn kinderen te doen. Als je boodschappen doet en de kosten zijn 39,50 euro en je pint het bedrag, dan gaat het wisselgeld, 0,50 cent, automatisch naar de Peaks beleggingsrekening. Het gaat om hele kleine bedragen, maar na een jaar staat er toch zo 300 euro op de rekening. Je profiteert veelal van de positieve rente. Ik noem het gevonden geld. Je wisselgeld wordt belegd. Omdat het om hele kleine bedragen gaat, mis je het geld eigenlijk niet. Laat je kinderen het resultaat zo nu en dan zien. Het laat ze inzien dat groei van geld vaak tijd kost.
4. Nieuwsgierigheid: Leer nieuwe dingen en word beter in geld verdienen
Nieuwsgierigheid is een geweldige eigenschap. Het brengt nieuwe ideeën, creativiteit en kansen, ook als het gaat om geld verdienen. Nieuwsgierigheid ontstaat vaak in een rustmoment wanneer er geen afleiding is. Dus zorg ervoor dat je kinderen zich thuis niet altijd laten afleiden door de schermen. Moedig je kinderen aan om veel buiten te spelen, te sporten, hun creativiteit te ontwikkelen en veel vragen te stellen.
Hoe stimuleer je nieuwsgierigheid over geld?
Door spelenderwijs te leren over geld. Het spel Monopolie leent zich hier natuurlijk heel erg goed voor. En zo hebben je kinderen ook weer eens cash in handen.
Ook is het heel goed voor het ondernemerschap en het ontwikkelen van onderhandelingsvaardigheden om digitaal of op de markt tweedehandsspullen te verkopen. Laat ze samen met jou prijzen maken en ook pakketprijzen samenstellen door 3 producten in 1 pakket te stoppen. Op de markt begint natuurlijk het onderhandelen waar je ze een beetje mee kunt helpen.
Ook kun je elkaar vragen over geld stellen. Praten over geld is nog steeds geen gewoontegoed, maar zo goed om al vanaf jonge leeftijd te doen. Geld is een belangrijk onderdeel in ons leven en het geeft je kind een enorme voorsprong als ze weten hoe geld werkt en hoe je het in je voordeel kunt laten werken.
Moedig je kinderen aan om nieuwe manieren te ontdekken om geld te verdienen. Tijdens corona verhuurden onze oudste kinderen ons oude bootje. Ze maakten en publiceerden foto’s van het bootje op een website en een Instagram-pagina. We bepaalden gezamenlijk de verhuurprijs. Zij maakten de boot schoon, vulden de benzine aan, onderhielden het contact met de klanten en zorgden ervoor dat de boot op tijd werd afgeleverd. Ze runden hun eigen toko.
Ik laat ze ook regelmatig koken. Ze bedenken zelf wat we eten, maken een lijstje, doen de boodschappen en koken. Ze betalen de boodschappen van hun eigen rekening en sturen mij achteraf een tikkie. Zo leren ze de waarde van de producten kennen en beseffen ze zich ook dat huismerk vaak goedkoper is dan een A-merk en dat we sommige artikelen alleen in het weekend kopen, omdat ze zo duur zijn.
Maak wel de afspraak naar wie ze de tikkies sturen. Sommige kinderen zijn zo slim om beide ouders een tikkie te sturen voor de voorgeschoten kosten. Heel slim, maar dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Gebruik financiële apps die het je gemakkelijker maken en meer inzicht geven. Zo vind ik de gratis Dyme app heel handig. Het geeft je een volledig gecategoriseerd overzicht van je inkomsten en uitgaven, regelt automatisch de beste deals voor je abonnementen en zorgt ervoor dat je nooit meer betaalt voor vergeten of dubbele abonnementen.
Ook de app “Wie betaalt wat” is heel handig om te gebruiken tijdens een vakantie met vriendinnen of een avondje uit. Het houdt precies bij wie wat heeft betaald, en wie dus nog geld krijgt of moet betalen. De bedragen worden ook automatisch uitgerekend.
5. Optimisme: Fouten zijn de voedingsbodem van succes
In mijn leven leerde ik altijd het meeste van mijn fouten of liever gezegd; de minder slimme keuzes die ik maakte. Fouten maken hoort bij het leerproces. Het is belangrijk dat je kinderen leren dat fouten maken helemaal niet erg is, maar juist een kans biedt om te leren en beter te worden.
Hoe ga je hiermee om?
Praat openlijk over de minder slimme keuzes die ze hebben gemaakt. Laat ze ook zelf inzien hoe ze het volgende keer anders kunnen doen.
Toen mijn dochter net naar de middelbare school ging, haalde ze het liefst elke dag een vers croissantje of tosti in de kantine. Terwijl ze gewoon een lunchpakketje in haar tas had zitten. Na een paar weken liet ik haar zien hoeveel geld ze per week uitgaf aan lunch, door haar zelf de uitgegeven bedragen te laten optellen. Toen schrok ze wel van het bedrag en bedacht ze dat ze dat geld liever wilde besteden aan nieuwe kleding. Ze zag zelf in dat het eigenlijk zonde was dat ze zoveel geld aan eten kwijt was.
Moedig veerkracht aan: Leer je kinderen om door te zetten, zelfs als dingen niet gaan zoals gepland. Leer ze ook dat niet alles maar leuk is in het leven. Voor geld moet nu eenmaal gewerkt worden en niet alle klusjes zijn leuk. Maar dat is later in een baan of onderneming ook zo. Er zitten altijd taken bij waar je geen energie van krijgt, helemaal aan het begin van je loopbaan. Veerkracht, doorzettingsvermogen en met teleurstellingen leren omgaan helpt om financiële doelen te blijven nastreven.
Vier de successen van je kinderen, hoe klein ze ook zijn. Dit kan hen motiveren om door te gaan en hun financiële vaardigheden verder te ontwikkelen.
6. Sociale intelligentie: Leer netwerken
Your network is your net worth.
Sociale intelligentie en netwerken zijn zeer belangrijke vaardigheden die kinderen kunnen helpen om succesvol te zijn in hun (financiële) leven.
Via social media kun je je netwerk wel verrijken, maar je bouwt er moeilijk relaties voor het leven mee op. Je hoeft elkaar ook niet in de ogen te kijken en een woord of oneliner via WhatsApp is al genoeg. Wat mij opvalt is dat veel jongeren het steeds lastiger vinden om een belletje te plegen of een face-to-face gesprek te voeren. Terwijl goed communiceren en aanvoelen wat er bij een ander speelt, zodat je daarop kunt anticiperen, zo belangrijk is voor je hele verdere leven. En voor je carrière loopbaan gaat het steeds vaker om wie je kent in plaats van wat je weet.
Hoe ontwikkel je deze vaardigheden bij je kinderen?
Word lid van een vereniging en doe je kinderen op een teamsport. Ze leren beter te communiceren, samenwerken, met verlies en winst om te gaan, respect te tonen voor elkaar en het voor elkaar op te nemen.
Zodra je kinderen mogen werken stimuleer ze een bijbaantje te nemen in een winkel of restaurant, zodat ze met klanten in aanraking komen. Ze ontwikkelen hun communicatievaardigheden en leren met allerlei verschillende mensen om te gaan.
Leer je kinderen beargumenteren en hoe ze effectief kunnen onderhandelen. Dit kan beginnen met kleine dingen zoals het onderhandelen over huishoudelijke klusjes en later uitgebreid worden naar bijvoorbeeld een salaris onderhandelingsgesprek. Nog belangrijker is het om je dochters goed te leren onderhandelen, omdat vrouwen nog altijd minder verdienen voor hetzelfde werk en minder snel onderhandelen over hun salaris.
7. Dankbaarheid: leer je kinderen ook aan anderen te geven
Het is belangrijk om kinderen te leren om dankbaar te zijn voor wat ze hebben en dit ook te delen met anderen. Als je niet kunt delen, kun je namelijk ook niet vermenigvuldigen.
Hoe stimuleer je dankbaarheid?
Bewuste uitgaven: Help je kinderen om na te denken over hun uitgaven en ervoor te zorgen dat ze geld uitgeven aan dingen die hen echt blij maken. Vraag hen bijvoorbeeld waarom ze iets willen kopen en wat het voor hen betekent. Dit helpt ze minder impulsaankopen te doen en echt blij en dankbaar te zijn met hetgeen wat ze kopen en waarvoor ze hebben gespaard.
Dankbaarheid oefenen: Maak dankbaarheid een dagelijkse gewoonte door bijvoorbeeld elke dag op te schrijven waar je dankbaar voor bent. Dit kun je ook doen door tijdens het eten te vragen wat je kinderen niet zo leuk vonden en wat juist heel erg leuk was. Dit kan je kinderen helpen om meer waardering te hebben voor wat ze hebben en leert ze dat leuke momenten vaak niet veel geld hoeven te kosten. Het leert ze bewuster met hun geld om te gaan.
Geven aan anderen: Leer je kinderen om ook aan anderen te geven. Zo komen ze erachter dat geven hen vaak nog blijer maakt dan ontvangen.
Volg Wendy Online voor meer financiële artikelen.
Heb je vragen? Stuur een bericht naar info@thefemalefix.com of volg ons op Instagram @the.femalefix voor meer informatie en inspiratie.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door The Female Fix, een platform dat zich inzet voor de financiële empowerment van vrouwen.
