Hooggevoeligheid: als de buitenwereld meer impact heeft op jouw binnenwereld en ook de binnenwereld intens wordt ervaren. Wat zijn de gevolgen en hoe kun je ermee omgaan als je hooggevoelig bent?

De term 

Een vriendin van mij noemt tijdens een etentje hooggevoeligheid als mogelijke oorzaak voor wat emotionele issues. De andere vriendin die mee is, is psychotherapeut en reageert: ‘Ik geloof niet dat hooggevoeligheid bestaat’. Een paar weken eerder valt het woord ‘hooggevoelig’ ook al als ik met vriendinnen uit eten ben. Ook dan gaat het over het bestaan ervan. Het is bijzonder dat de term zo vaak valt en veel oproept.

Bestaat hooggevoeligheid?

Voor veel mensen is iets pas echt als de wetenschap het erkent. En de wetenschap deed dit lang niet en er zijn nog altijd maar weinig wetenschappers die hooggevoeligheid erkennen. Klinisch psychologe Elke van Hoof, professor aan de Universiteit van Brussel, heeft grootschalig onderzoek gedaan naar hoogsensitiviteit. Zij erkent het wél. Uit hersenscans bijkt dat hoogsensitieve mensen anders prikkels verwerken. ‘Ze verwerken informatie uit de buitenwereld en binnenwereld dieper en onderscheiden meer nuances.’ Er gebeurt dus veel in hoogsensitieve mensen! Hooggevoeligheid is echter niet precies hetzelfde als hoogsensitiviteit. Het is hoogsensitiviteit in combinatie met emotionele kwetsbaarheid (sneller emotioneel uit balans zijn).

Oordelen

In het algemeen is er in onze westerse wereld veel ongemak bij gevoel, vooral bij kwetsbaarheid. Sterker: er wordt soms hard over geoordeeld. Zeker voor hooggevoeligen is deze houding funest. Ze kunnen er allerlei problemen door krijgen, zich flinker voordoen, gevoelens wegdrukken, het contact met zichzelf verliezen, overspannen raken. Voor hooggevoeligen is het belangrijk om in een goede omgeving te zijn en goed hun grenzen te kennen en aan te kunnen geven.

Hooggevoelig en vaak ook onzeker

Veel hooggevoeligen zijn ook onzeker. Een gevolg van het heel gedetailleerd verwerken hoe anderen op elkaar en jou reageren. Het is goed je als hooggevoelige te realiseren dat hoe je bent en hoe je dingen ervaart en hoe je misschien ook over jezelf bent gaan denken, niet aan jou ligt. Maar je kunt wel leren er anders mee om te gaan en jezelf anders te zien.

De kenmerken

Als je hooggevoelig bent, herken je je in een groot deel van onderstaande eigenschappen. Je hoeft ze niet allemaal te hebben.

• je houdt van rust en stilte en kunt slecht tegen lawaai;
• je presteert slechter onder werkdruk en als anderen op je vingers kijken;
• je bent gevoelig voor fysieke of psychische pijnen bij jezelf of anderen;
• je wilt het anderen graag naar de zin maken en vergeet hierdoor jezelf;
• je voelt je diep verbonden met de natuur;
• je hebt moeite om je ideeën om te zetten in concrete daden;
• je komt op anderen verlegen over, maar bent juist heel sociaal;
• je leeft je teveel ‘in’ bij anderen, waardoor je erg moe wordt;
• je bent bang om fouten te maken of perfectionistisch;
• je hebt snel stressverschijnselen als maagpijn, onrustige darmen, hoofdpijn;
• je hebt een opvallende afkeer tegen geweld en onrechtvaardigheid;
• je kunt diep geroerd raken door kunst of muziek;
• je kunt je volledig in werkzaamheden of relaties storten, wat gemakkelijk leidt tot een burn-out;
• je hebt moeite met het herkennen van je grenzen en deze aan te geven.

Coaching

Veel hooggevoeligen ontdekken pas als ze zijn vastlopen of overspannen zijn geraakt. Als je dan hulp zoekt, is het fijn als je coach bekend is met hooggevoeligheid en dit erkent. Maar het gaat er ook om dat jij gezien wordt; je bent meer dan de hooggevoeligheid. Belangrijk is dat niet alleen gekeken wordt naar de dingen die het leven van hooggevoeligen lastig kunnen maken, maar ook naar de eigenschappen die heel waardevol zijn, zoals creativiteit, gevoel voor schoonheid, sensitiviteit, het diep beleven van mooie ervaringen, etcetera.

Lees ook: Waarom grenzen aangeven goed voor je is

Hooggevoeligheid en mindfulness

Loslaten en niet piekeren, niet teveel in het hoofd zitten, zijn ook vaak uitdagingen voor HSP’ers. Mindfulness is een training die je dat leert. Het gefet ook veerkracht, zorgt voor kalmte en versterkt je brein. Het limbische brein, ook wel emotioneel brein genoemd, wordt kalmer door de training mindfulness. Je kun took dichter bij jezelf blijven en beter omgaan met spanningen.

Als je hooggevoelig bent, zijn vier dingen belangrijk:

• Je grenzen kennen en kunnen aangeven
• Gezond met emoties omgaan
• Balans in prikkels en prikkelvrije tijd
• In contact zijn met jezelf

Gezond met gevoelens omgaan

Gevoelens vertellen veel over jezelf in het algemeen en van moment tot moment. Je kunt over jezelf en het leven nadenken en zo inzichten krijgen, maar je kunt jezelf en het leven alleen van binnenuit ervaren. En als je het echt ervaart, kun je constructief met jezelf en je leven omgaan. Het is natuurlijk niet fijn om pijnlijke emoties te voelen zijn, maar ze onderdrukken of negeren kost energie. En de gevoelens kunnen je onbewust gaan sturen, zorgen voor gedrag waar je eigenlijk niet achter staat. Het belemmert ook het verwerken van emoties. Gezond met emoties leren omgaan, betekent ze toelaten, ze verdragen en jezelf afleiden als je erin blijft hangen.

Lees ook: 7 tips om duidelijker je grenzen aan te geven

Bij jezelf blijven als je hooggevoelig bent

Vaak als je even aandacht aan je gevoel geeft, zie je vanzelf wat bij jou en bij de ander ‘hoort’. Misschien is er geprikt in een (oude) wond, waar de ander geen notie van heeft. Dan is het meer iets van jou. Of misschien zit de ander vast in een oordeel, norm, of in zwart-wit denken, dan hoort dat bij hem of haar. Door je bewust te worden van je eigen gevoel en daar even aandacht aan te geven, kun je daarna goed reageren. Met respect voor jezelf en de ander, of misschien bedenk je dat je helemaal niet hoeft te reageren.

Lisette Wevers heeft een coachingspraktijk in Amsterdam www.hartziel.nl en is mede-eigenaar van het Trainingsbureau voor mindfulness in Utrecht www.trainingsbureauvoormindfulness.nl.